Ethiopië: een lust voor het oog, een steek in je hart

Inmiddels zin we er helemaal vertrouwd mee: ezels stoppen voor een auto, koeien lopen stoïcijns door en geiten springen alle kanten op en zijn dus het engste. Verder wordt er veel naar ons gezwaaid en voelen we ons dus vaak Alex en Maxima, want je zwaait uiteraard terug. Ook wordt er regelmatig een hand opgehouden voor geld. Meestal maken we dan hetzelfde gebaar terug en dan weten ze niet wat ze er mee aan moeten. Een keer maakte ik ook mee dat toen ik dat deed het kleine jongetje enthousiast naar me toe rende en zijn armpjes om mijn been sloeg; het leek alsof hij mijn gebaar uitlegde alsof ik mijn armen uitnodigend voor hem had gespreid. Kortom: vaak weten ze niet eens wat ze eigenlijk doen, weten ze volgens ons niet eens dat ze met het omkeren van hun hand om geld vragen. Ze doen maar wat. Maar pubers doen het ook vaak, en die weten het natuurlijk heel goed.

De oude stad Harar

De armoede is schrijnend zichtbaar

Vanuit Dessie zijn we naar Harar gereden, dat voor veel moslims na Mekka, Medina en Jerusalem de meest heilige stad is. Heel bijzonder in een land dat overwegend christelijk is! Voor ons was het vooral een stad van veel weirdo’s en bedelaars. Een beetje merkwaardige sfeertje, beetje grimmig wel. Onvoorstelbaar veel mensen die letterlijk in de goot lagen. Erg akelig. En waarschijnlijk omdat ze zo weinig gewend zijn aan toeristen, werden we altijd maar aangesproken en aangestaard. Niet altijd even prettig.

Harar heeft een ommuurde oude binnenstad met kleine, nauwe straatjes en huizen die wit, blauw en soms in een andere kleur gepleisterd zijn. Erg leuk daar rond te dolen. Geen auto’s, ezels is het vervoermiddel. De stad zelf is ook best leuk opgezet, gezelliger dan de andere steden die we tot nu toe hebben gezien. Met verschillende markten voor de verschillende bevolkingsgroepen.
We zijn er ook nog bij een bijzonder kerkhof even buiten de plaats gaan kijken, naar prachtig beschilderde grafzerken, allemaal midden in het gras en tussen de bomen gelegen, het zag er vredig uit.
In Harar was maar een fatsoenlijk restaurant, ‘Fresh Touch’, maar daar was het dan ook zeer aangenaam vertoeven: een echt gezellig terras met lekker eten en een hele leuke sfeer. Daar hebben we ook de de WK finale gezien, waaraan jullie waarschijnlijk net zo min als wij aan herinnerd willen worden… Wij keken met de enige twee andere toeristen in town… Spanjaarden! En voor de rest allemaal pro-Spanje Ethiopiërs, dus na afloop zijn we maar snel weg gegaan…

Een buizerd

Colobus apen op reservewiel

Overigens zijn er in Ethiopië sowieso erg veel terrasjes, bijzonder leuk! Zeker allemaal (de koffie en en de pizza’s) de invloed van de Italianen.
Terwijl ik dit schrijf (op 17 juli) is het al weer een week later en zit Frank nu lekker te lezen aan het fraaie enorme meer Awassa, met om ons heen de geweldige leuke Colobus apen, waar je wel naar kan blijven kijken, visarenden en in het meer hele aparte eenden met kleintjes, ook erg schattig om naar te kijken.

Maar goed, even terug naar Harar. We hadden gelezen over een bijzonder dorp daar in de buurt, Komori, en de weg ernaartoe was ‘rough en dirty’, maar dat leek ons met onze Beer (en chauffeur Frank!) geen probleem. Afijn, na 45 minuten geploeterd te hebben over een pad dat geen weg te noemen was kwamen we bij een stuk vol keien en kuilen en besloten we het op te geven, het leek ons geen doen en wat zou ons verder nog te wachten staan? Net op dat moment passeerden ons twee mannen en een jongen van ca. tien jaar en die zeiden dat de weg daarna beter zou zijn. Dus we waagden het er maar op. Hun optimisme was niet zonder eigen belang want nadat we de hindernis genomen hadden, onder aanmoedigende kreten van hun, vroegen ze vervolgens of ze mee mochten rijden. Uuuh, ja, dat mag wel, maar we hebben nauwelijks plek. Nu wordt dat in Afrika echt heel anders gezien, maar dit vonden we toch heel bijzonder: met z’n drieën gingen ze op een achterbankje (jullie weten hoe klein die is) zitten,met de tuinstoelen voor hun benen, dus waar ze hun benen lieten is een raadsel. Afijn, met vijf man in onze Beer hobbelden en bobbelden we verder. Een man moest er onderweg uit, de andere met de jongen van tien zei dat hij wel mee wilde naar dat dorp en dat bleek achteraf weer een geluk te zijn, want hij sprak wat Engels en kon dus zo een beetje tolken voor ons en liet ons de huizen binnen gaan, wat we anders natuurlijk niet gedaan hadden. We krijgen onmiddellijk injera aangeboden (de soort pannenkoek die de meeste Westerlingen net rubber vinden) met daarop wat gemalen pepertjes als soort saus. Best lekker! Maar we kregen de indruk dat dit ongeveer hun enige eten was en dan zouden we het nog geen drie dagen volhouden denk ik (dan is rijst met alleen pindasaus zoals ik weken in Gambia heb gegeten, twee keer op een dag, toch echt een stuk beter). Daarna gingen we naar het dorp van die andere jongen die met ons mee liftte, Umardin. We vroegen hem hoe oud hij was: I think 18 or 19… O ja, in deze landen doen ze meestal niet aan geboorteregistratie… Hij bleek iedere dag naar de college in Harar te lopen vanuit zijn dorp: drie uur heen en drie uur terug! En kinderen bij ons maar klagen als ze een kwartier naar school moeten fietsen! In het dorp was geen elektriciteit of water, alleen bij de paar putten in het dorp. In het huis waren geen meubels, alleen matten om op te zitten. Wij dachten, wat moet dat steeds een overgang zijn voor die jongen, vanuit de stad Harar waar ‘alles’ (naar Ethiopische maatstaven!) is, naar zijn dorp waar nauwelijks iets is. Geen auto te bekennen, geen school, geen kliniek, geen winkeltje. Wij zaten nog geen tien minuten bij zijn moeder thuis binnen, of ca. tien man kwamen ook binnen. Onder wie de dorpsleiding. We waren net koffie aan het drinken en ook zij kregen dat aangeboden. Er waren maar vijf plastic bekertjes, dus om de beurt. Je hebt ook niet zoiets als een ‘eigen’ bekertje, want het tweede kopje koffie kreeg ik uit het bekertje dat net iemand anders had opgedronken in plaats van dat ‘mijn’ bekertje werd bijgevuld. Alles is hier veel meer van de gemeenschap, er is niet echt mein en dein. Koffie bijmaken is ook heel eenvoudig: je schenkt gewoon nieuw water in de koffiepot. Kortom, de mensen die het laatste kwamen kregen meer iets dat eruit zag als warm water dan als koffie. Wij kregen wederom injera aangeboden, maar alle anderen niet, waarschijnlijk toch echt een soort delicatesse….Verder werden er pelpinda’s rond gedeeld, heel gezellig. Jammer genoeg waren ze niet gebrand. Toch nog even zeuren ;-)

Begraafplaats in Harar

Awash National Park

Bij de tien mannen was ook een ontwikkelingswerker. Dat vond ik reuze interessant. Maar op mijn vraag waar hij zich mee bezig hield kwam hij helaas niet veel verder dan ‘cultural’. Er leken mij belangrijker issues, maar dat is misschien weer mijn Westerse kijk op de zaak…

De dorpsleiding wilde graag contact met ons blijven houden omdat ze dachten dat wij wel heel veel goede ideeën zouden hebben om het dorp verder te ontwikkelen omdat we zoveel reizen en zoveel zien. Tsja… Het werd al met al een hele bijzondere dag waaraan we allebei veel plezier hebben beleefd. Toen we terug kwamen bij de auto stonden er alweer drie mensen te wachten die graag met ons mee terug wilden rijden. We konden ons er iets bij voorstellen… Openbaar vervoer is er niet naar deze afgelegen dorpen en anders moet je dus drie uur lopen. En weer terug….

Gezellig aan het meer van Awassa

Het dorp Umardin

Zoals ik zei, zit Frank dus aan het meer te lezen. Ethiopië is echt geweldig mooi: heel groen, bergen, valleien, meren. Het is dikke pret om hier te rijden, je kijkt je ogen uit. Ook wat je onderweg allemaal ziet, steeds mensen die met van alles sjouwen: takkenbossen, gereedschap, water, geweren (die bij ruzies tussen de verschillende bevolkingsgroepen echt gebruikt worden; op veel bussen staat een sticker met daarop een geweer met een rode streep erdoor: verboden geweren mee te nemen!).

Afrikaanse coupe voor Frank

Straat in de oude stad Harar

Trouwens, over lezen gesproken, we hebben erg leuke boeken van jullie gekregen: we hebben allebei erg gelachen om de Pizzamaffia, het Diner van Herman Koch was bijzonder, ik ben nu de romans van Glastra-van Loon aan het lezen, ook erg mooi! O ja, en ook de Eenzaamheid van de Priemgetallen vond ik heel goed. Nog veel meer natuurlijk, maar deze schieten me zo te binnen. Nogmaals bedankt dus lieve gevers!
Vanuit Harar zijn we naar het Awash National Park gegaan voor onze eerste ‘safari’. Dat was heel leuk. We hebben veel plezier gehad met de Colobus apen die op onze auto sprongen en heel brutaal naar binnen keken of er iets lekkers te halen viel. Beer werd helemaal belaagd, er zaten er wel vijftien op, zowel op de motorkap, als op het dak, als op de achterkant en op de zandplaten. Zo schattig om te zien. Verder antiloopsoorten in grote getale gezien en wrattenzwijnen en een paar erg mooie vogels waaronder een hele kleurige papegaai-achtige en grote buizerdsoorten. Al met al vonden we deze eerste ‘proefsafari’ zeer de moeite waard en vonden we het heel leuk om zelf te dieren te spotten en in alle rust met een verrekijker hun gedrag gade te slaan.

Mooie vogel in Awash National Park

Kingfisher

Na Awash naar Addis Ababa gereden en dat kostte meer tijd dan verwacht, omdat het een hele drukte was bij het binnen rijden van Addis. In Addis goot het van de regen, dat was ook weer even wennen. Een leuk Guesthouse gevonden, Ankober, en daar twee nachten verbleven. ’s Avonds bij een onverwacht luxe Italiaans restaurant, vlakbij het guesthouse, Castelli, gaan eten. Met tafellinnen en al! Het was al 60 jaar in handen van een Italiaanse familie en je waande je ook echt in een restaurant in Italië. Zelfs best lekkere wijn op. Het was veel te duur voor ons budget (ca. tien keer duurder dan waarvoor we normaal eten!) maar we hebben er wel heel erg van genoten. We zeiden maar dat het nog voor Franks verjaardag was. Ha, ha. Natuurlijk voel je je ook wel schuldig als je zo eet, in de wetenschap dat andere mensen heel direct om je heen niks hebben. Waar een maiskolf een heuse tractatie is – die worden langs de kant van de weg volop verkocht als snack – en kauwgom per stuk wordt verkocht. Waar in de verre omtrek vaak geen kliniek is en we mensen met een brancard gemaakt van bamboestokken een zieke zien vervoeren, die zo vele, vele kilometers moeten afleggen. In de hoop nog op tijd te zijn…

Met onze agent Fikre en zijn vrouw Kidist aan de traditionele Ethiopische lunch

Sloppenwijk gezien vanuit Hotel Churchill in Addis Ababa

De volgende dag met onze erg vriendelijke reisagent, Fikre, afgesproken. Een hele leuke dag gehad samen met hem en zijn vrouw die ook bij hem werkt. Naar het kantoor geweest en naar zijn huis, een fraai groot huis dat hij aan het verbouwen was. Verder heerlijk geluncht (voor het eerst DE delicatesse voor Ethiopiërs gegeten: kifto, rauw vlees…) en nog wat hotels bekeken, waaronder het prachtige Churchill hotel. De marketingmanager was heel enthousiast over het prachtige uitzicht over de stad vanuit dit hotel. En inderdaad kon je vanaf de twaalfde verdieping over bijna heel Addis uitkijken, schitterend. Maar als je vlakbij keek, dan zag je beneden de sloppenwijken… De gammele hutjes met daken van golfplaat… Hij beweerde dat die mensen niet altijd arm zijn maar er soms gewoon voor kiezen uit gemak om daar te blijven wonen en om zijn stelling kracht bij te zetten, wees hij op de auto’s die bij sommige van die hutjes stonden. Dat leek inderdaad wel in groot contrast met de woning. Maar je kan je moeilijk voorstellen dat je daar blijft wonen als je beter kan…

Samen eten van de traditionele Injera

Het dorp Umardin

Fikre heeft ons ook weer veel wijzer gemaakt over dingen die we gezien hadden onderweg en niet konden plaatsen. Takken die achterop een vrachtwagen worden gebonden zijn om te voorkomen dat dieven op de wagen klimmen (die takken hebben doornen). En rivieren staan zo droog omdat er dammen worden gebouwd. Wel heel triest dan voor de mensen die in de buurt van die rivieren wonen! Mannen met een oranje baard zijn afkomstig uit Somalië, die verven hun baard. Er wonen hier veel mensen uit Somalië en die zijn volgens Fikre vaak erg vreemd. Een bedelaar die beweert dat hij vroeger leraar was, vertelt volgens Fikre wellicht de waarheid. Fikre legt uit: leraren verdienden vroeger 350 Birr (20 Euro!!) per maand en nu ze met pensioen zijn krijgen ze nog maar 50 Birr (3 Euro!!). Daar kunnen ze uiteraard niet van leven. Hoe triest. En je denkt bij bedelaars toch vaak dat het mensen die nooit iets hebben gedaan/kunnen doen. Overigens wordt het beroep van leraar tegenwoordig een stuk beter betaald en zijn ook de pensioenvoorzieningen beter. De huidige regering heeft namelijk begrepen dat ze daarmee een grote schare voor zich winnen… Over de grote arme laag van de bevolking zegt Fikre dat hun toekomst er alleen uit bestaat om vandaag te overleven. Daarmee is veel gezegd.

Een hoop pret bij de groepsfoto in Komari

Kinderen in het dorp Komari

Wat bijzonder blijft in een land als deze is dat het onmogelijke mogelijk is voor de mensen en het mogelijke onmogelijk. Zo hakken ze met gemak een enorme stapel rotsblokken met eenvoudig gereedschap tot kleine stukjes – wij zouden er niet eens aan denken zoiets te gaan doen – maar blijft een blubberweg een blubberweg, niemand zal daar iets aan verbeteren. Zelfs de mooiste ‘resorts’ zijn vaak over een soort koeienpad bereikbaar. Nou zijn die hier ook heel veel meer dan auto’s ;-)

De auto’s die er rijden zijn vooral Toyota’s, veel landcruisers, vaak van de UN! Die komen we echt overal tegen. En de zakken eten waarop ‘US-aid’ staat, zien we op de markt verhandeld worden. Ach ja, we weten al dat de ontwikkelingshulp een hele industrie is geworden die zichzelf maar al te graag in stand houdt. Omdat dat ontwikkelingswerkers er zelf zo goed van kunnen leven, zoals ook Fikre opmerkt.

In een woning

Meisje in het dorp Umardin

De volgende dag nog een lekkere macciato gedronken samen met Fikre en toen zijn we vertrokken naar Awassa. Dat is maar een rit van vier uur, maar het kostte anderhalf uur eer we Addis uit waren! Onderweg nog wat fraaie ‘beachresorts’ (zo noemen ze de leuke bungalows aan de meren hier) bekeken en dus waren we pas vlak voor het donker in Awassa. Het viel niet mee hier een hotel te vinden, want net als in Gondar was het dit weekend weer afgestudeerden-feest. Wel erg grappig, want je ziet dan deze afgestudeerden allemaal in lange zwarte gewaden met zo’n vierkant petje met kwastje op lopen. En veel mensen in hun mooiste – vaak traditionele - kleding, en die is werkelijk schitterend. Als we niet kamperen willen we dan toch altijd voor ongeveer kampeerprijs slapen. Dat betekent dus de goedkoopste hotelletjes, voor meestal nog geen tien Euro per nacht. Daar is meestal wel iets mee: deze keer hadden we een douche (met alleen koud water) die niet meer uit kon. Het werd een complete overstroming.

Vrouw uit het dorp Umardin

Mooie vogel in Harar

Door de grote hoogteverschillen in Ethiopië maak je mee dat je ’s morgens weg rijdt met 18 graden en dan een paar uur later in 38 graden rijdt! Al die bergen zorgen er ook voor dat Frank soms moe van het schakelen wordt: op een rit van ca. 6 uur, was dat maar liefst 1500 keer (hebben we globaal uitgerekend hoor, niet geteld ;-))!

Wat we steeds vergeten te antwoorden: we hebben inmiddels 15.000 km gereden en Frank is al afgevallen, maar ik niet. Dat is het nadeel als je alles lekker vindt, ook de lokale gerechten waar anderen voor bedanken ;-)

P.s. I: Sinds 22 juli zitten we in Kenia en hebben al weer heel wat beleefd en gezien, het verhaal daarover volgt. Momenteel zitten we in Nairobi, om wat onderhoud aan de auto te laten doen en email bij te werken. We willen hier zo snel mogelijk weg zijn, want een stad is niks aan en Nairobi staat bekend als NaiROBBY en op 4 aug. is er een gevreesd referendum met waarschijnlijk weer veel rellen en schietpartijen. Beter om dan uit de stad weg te zijn.

P.s. II: Dank voor jullie complimenten over mijn schrijfstijl (het lijkt me wel wat te veel eer, zo bijzonder vind ik het zelf echt niet en dat is geen valse bescheidenheid, maar het is natuurlijk wel erg leuk om te lezen dat sommigen van jullie er zo positief over zijn), maar die eer is ook voor Frank dan, want die schrijft ook regelmatig voor de blogspot.